Selasa, 19 Mei 2015

Uji Validitas dan Reliabilitas

Seorang mahasiswa melakukan penelitian dengan menggunakan kuesioner untuk mengetahui atau mengungkap minat belajar dan tes  hasil belajar siswa. Kuesioner terdiri dari  12 item yang menggunakan skala Likert  :  1 =  sangat  tidak  setuju, 2 = tidak setuju,  3 =  setuju,   4 =  sangat  setuju.  Soal tes hasil belajar terdiri dari 15 item berupa pilihan ganda: 1 = untuk jawaban benar, 0 = untuk jawaban salah.
Setelah instrumen dilakukan uji coba pada 20 responden diperoleh data berikut (slide berikutnya). Lakukanlah pengujian validitas dan reliabilitas dari kedua instrumen tersebut!

Data mentah kuesioner
Resp.
Skor Item
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
3
2
3
4
2
3
4
3
3
2
1
3
1
3
4
3
3
3
3
3
3
4
3
2
1
1
3
3
4
3
3
4
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
5
3
3
2
3
1
2
3
1
3
3
6
4
3
2
3
4
2
1
4
3
2
7
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
8
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
9
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
10
4
3
2
3
4
1
4
3
3
3
11
4
3
2
4
4
2
3
4
3
3
12
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3

Data mentah soal tes hasil belajar
Resp
No. Item
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
3
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
4
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
5
0
1
0
0
1
1
1
1
1
1
6
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
7
0
1
0
0
0
1
1
1
1
1
8
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
1
0
1
1
1
1
0
1
1
0
10
1
0
0
0
1
1
0
1
1
0
11
0
0
0
0
1
1
0
1
1
0
12
0
0
1
0
1
1
1
0
1
0







Uji Validitas Instrumen (Butir Soal Politomi – Product Moment Pearson)
Resp.
Skor Item
Skor Total (Y)
Y2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
3
2
3
4
2
3
4
3
3
28
784
2
1
3
1
3
4
3
3
3
3
3
27
729
3
4
3
2
1
1
3
3
4
3
3
27
729
4
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
32
1024
5
3
3
2
3
1
2
3
1
3
3
24
576
6
4
3
2
3
4
2
1
4
3
2
28
784
7
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
8
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
9
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
32
1024
10
4
3
2
3
4
1
4
3
3
3
30
900
11
4
3
2
4
4
2
3
4
3
3
32
1024
12
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
Jmlh
41
36
23
35
42
25
35
43
36
37
353
124609
X2
155
108
45
107
162
55
107
163
108
117


r
0.513
0
0.296
0.392
0.711
-0.371
0.180
0.709
0
0.451

2.880

Perhitungan untuk item nomor 1 dan 2
No
X
Y
X2
Y2
XY
1
1
28
1
784
28
2
1
27
1
729
27
3
4
27
16
729
108
4
4
32
16
1024
128
5
3
24
9
576
72
6
4
28
16
784
112
7
4
31
16
961
124
8
4
31
16
961
124
9
4
32
16
1024
128
10
4
30
16
900
120
11
4
32
16
1024
128
12
4
31
16
961
124
Jumlah
41
353
155
10457
1223
No
X
Y
X2
Y2
XY
1
3
28
9
784
84
2
3
27
9
729
81
3
3
27
9
729
81
4
3
32
9
1024
96
5
3
24
9
576
72
6
3
28
9
784
84
7
3
31
9
961
93
8
3
31
9
961
93
9
3
32
9
1024
96
10
3
30
9
900
90
11
3
32
9
1024
96
12
3
31
9
961
93
Jumlah
36
353
108
10457
1059

r = (12 x 1223) – ( 41 x 353)                           r = (12 x 1059)  – ( 36 x 353)    
   √ {(12 x 155)-412}{(12 x 10457)-3532}   √ {(12 x 108) -362}{(12 x 10457)-3532}          


·         Diperoleh korelasi bivariat Pearson antara skor item dengan skor total untuk masing-masing item. Jika digunakan level of significance dengan uji 2 sisi dan n=12 maka titik kritisnya adalah 0.576.

·         Terlihat bahwa item 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, dan 10 kurang dari 0.576. Sehingga dapat disimpulkan bahwa item 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, dan 10 tidak valid (invalid) dan jika perlu item tersebut diubah atau dibuang (asalkan tidak mengurangi arti kuesioner secara kesatuan).


Uji Validitas Instrumen (Butir Soal Dikotomi – Point Biserial)
Resp
No. Item
Skor Total
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
3
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
8
4
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
9
5
0
1
0
0
1
1
1
1
1
1
7
6
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
8
7
0
1
0
0
0
1
1
1
1
1
6
8
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
9
1
0
1
1
1
1
0
1
1
0
7
10
1
0
0
0
1
1
0
1
1
0
5
11
0
0
0
0
1
1
0
1
1
0
4
12
0
0
1
0
1
1
1
0
1
0
5
Jumlah
6
8
7
6
11
12
9
11
12
4
86
Xi
8
8.125
7.857
8.5
7.273
7.167
7.778
7.364
7.167
7.5

Xt
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167
7.167

St
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724
1.724

Pi
0.5
0.667
0.583
0.5
0.917
1
0.75
0.917
1
0.333

Qi
0.5
0.333
0.417
0.5
0.083
0
0.25
0.083
0
0.667
r tabel
Rbis
0.483
0.786
0.474
0.773
0.204
0
0.614
0.379
0.000
0.137
0.576

Perhitungan untuk item nomor 1 dan 2
No
X
Y
Y2
XY
1
1
9
81
9
2
1
9
81
9
3
0
8
64
0
4
1
9
81
9
5
0
7
49
0
6
0
8
64
0
7
0
6
36
0
8
1
9
81
9
9
1
7
49
7
10
1
5
25
5
11
0
4
16
0
12
0
5
25
0
Jumlah
6
86
652
48
No
X
Y
Y2
XY
1
1
9
81
9
2
1
9
81
9
3
1
8
64
8
4
1
9
81
9
5
1
7
49
7
6
1
8
64
8
7
1
6
36
6
8
1
9
81
9
9
0
7
49
0
10
0
5
25
0
11
0
4
16
0
12
0
5
25
0
Jumlah
8
86
652
65

Xi    =  / = 48/6 = 8                                                  Xi            = 8.125
Xt    =  / n = 86/12 = 7.167                                               Xt            = 7.167
St    =    = 1.724                                            St            = 1.724
Pi    = 6/12 = 0.5                                                                         pi            = 0.667
Qi    = 1- 0.5 = 0.5                                                                       qi            = 0.333
Rbis = ((8 – 7.167)/1.724)X(= 0.483              rbis         = 0.786

Perhitungan Nilai Reliabilitas Instrumen
Spearman-Brown (Split Half) – Data genap
Resp
Skor Item Ganjil (i)
Skor Total
Resp
Skor Item Genap (j)
Skor Total
1
3
5
7
9
11
2
4
6
8
10
12
1
1
2
4
3
3
3
16
1
3
3
2
4
3
2
17
2
1
1
4
3
3
3
15
2
3
3
3
3
3
3
18
3
4
2
1
3
3
3
16
3
3
1
3
4
3
3
17
4
4
2
4
3
3
3
19
4
3
3
2
4
4
3
19
5
3
2
1
3
3
3
15
5
3
3
2
1
3
3
15
6
4
2
4
1
3
2
16
6
3
3
2
4
2
3
17
7
4
2
4
3
3
3
19
7
3
3
2
4
3
3
18
8
4
2
4
3
3
3
19
8
3
3
2
4
3
3
18
9
4
2
4
3
3
3
19
9
3
3
2
4
4
3
19
10
4
2
4
4
3
3
20
10
3
3
1
3
3
3
16
11
4
2
4
3
3
4
20
11
3
4
2
4
3
3
19
12
4
2
4
3
3
3
19
12
3
3
2
4
3
3
18
Jumlah
41
23
42
35
36
36
213
Jumlah
36
35
25
43
37
35
211

Perhitungan korelasi gabungan (rb) nomor ganjil genap
Resp
i
j
ij
i2
j2
1
16
17
272
256
289
2
15
18
270
225
324
3
16
17
272
256
289
4
19
19
361
361
361
5
15
15
225
225
225
6
16
17
272
256
289
7
19
18
342
361
324
8
19
18
342
361
324
9
19
19
361
361
361
10
20
16
320
400
256
11
20
19
380
400
361
12
19
18
342
361
324
Jumlah
213
211
3759
3823
3727
rb =
165 =
0.51432
320.813
Dengan rumus Product moment diperoleh nilai 0.514 kemudian disubstitusikan ke dalam rumus Spearman-Brown.
ri =
2rb =
0.67927
1+rb
Maka nilai reliabilitasnya adalah 0.679.
Alfa Cronbach – data politomi
Resp.
Skor Item
Skor Total
Kuadrat Skor
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
3
2
3
4
2
3
4
3
3
28
784
2
1
3
1
3
4
3
3
3
3
3
27
729
3
4
3
2
1
1
3
3
4
3
3
27
729
4
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
32
1024
5
3
3
2
3
1
2
3
1
3
3
24
576
6
4
3
2
3
4
2
1
4
3
2
28
784
7
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
8
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
9
4
3
2
3
4
2
3
4
3
4
32
1024
10
4
3
2
3
4
1
4
3
3
3
30
900
11
4
3
2
4
4
2
3
4
3
3
32
1024
12
4
3
2
3
4
2
3
4
3
3
31
961
Jumlah
41
36
23
35
42
25
35
43
36
37
353
10457
X2
155
108
45
107
162
55
107
163
108
117


Varian
1.243
0
0.076
0.410
1.250
0.243
0.410
0.743
0
0.243

4.618

Menghitung varian total
X2 =
72.9

St2 =
6.08


Nilai reliabilitas

ri =
0.26



KR-20/Kuder-Richardson – Dikotomi

Resp.
Skor Item
Xt
Xt2

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
81

2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
81

3
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
8
64

4
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
9
81

5
0
1
0
0
1
1
1
1
1
1
7
49

6
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
8
64

7
0
1
0
0
0
1
1
1
1
1
6
36

8
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
9
81

9
1
0
1
1
1
1
0
1
1
0
7
49

10
1
0
0
0
1
1
0
1
1
0
5
25

11
0
0
0
0
1
1
0
1
1
0
4
16

12
0
0
1
0
1
1
1
0
1
0
5
25

Np
6
8
7
6
11
12
9
11
12
4
86
652

P
0.5
0.667
0.583
0.5
0.917
1
0.75
0.917
1
0.333



Q
0.5
0.333
0.417
0.5
0.083
0
0.25
0.083
0
0.667



Pq
0.25
0.222
0.243
0.25
0.076
0
0.188
0.076
0
0.222

1.528
Varians total

X2=
35.67

St2 =
X2   =
2.9722

12



Nilai reliabilitas

ri =
1.111  X
0.486 =
0.54